Spółki nie skorzystają z dwóch zwolnień akcyzowych jednocześnie, ale łatwiej im będzie spełnić definicję zakładu energochłonnego. Takie wnioski wynikają z Wyroku TSUE z dnia 13 czerwca 2024 r. (sygn. C-266/23) wydanego w polskiej sprawie.
Chodzi o zwolnienia wynikające z art. 30 ust. 7a pkt 2 oraz art. 31d ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym. To pierwsze to tzw. zwolnienie procesowe (redukcja chemiczna, elektroliza, metalurgia i mineralogia). Drugie zwalnia energię elektryczną wykorzystywaną przez zakład energochłonny poprzez zwrot części zapłaconej akcyzy. Aby skorzystać z tego zwolnienia, zakład musi wykonywać odpowiednią działalność oznaczoną określonymi kodami PKD, prowadzić księgi rachunkowe w rozumieniu przepisów o rachunkowości oraz nie może korzystać ze zwolnienia od akcyzy o którym mowa w art. 30 ust. 7a w stosunku do tej samej energii. Zgodnie z art. 31d ust. 11 AKC kwota zwracanej akcyzy nie może być wyższa od kwoty zapłaconej akcyzy. O zakładzie energochłonnym można mówić jeśli udział kosztów wykorzystywanej energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej w roku podatkowym wynosi ponad 3%.
Tło sprawy
Spółka akcyjna skorzystała ze zwolnienia z podatku akcyzowego od energii elektrycznej wykorzystywanej w procesach elektrolitycznych. Uznała, że powinna skorzystać również ze zwolnienia podatkowego jako zakład energochłonny w odniesieniu do pozostałej części energii, jaką wykorzystywała w tym zakresie. Co równie ważne, zdaniem Spółki koszt nabycia energii elektrycznej powinien obejmować wymagane przez polskie prawo opłaty dystrybucyjne oraz koszty nabycia świadectw pochodzenia energii. Podatnik zażądał zwrotu kwoty zapłaconego podatku na podstawie art. 31d ust. 1 AKC. Naczelnik Urzędu Skarbowego odmówił zwrotu, a organ II instancji utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Spółka wniosła skargę do WSA, który ją oddalił uzasadniając, że nie jest możliwe korzystanie z dwóch zwolnień. Sąd dodatkowo wskazał, że zwolnienie przewidziane w art. 31d ust. 1 pkt 3 odnosi się do całego zakładu i całości wykorzystywanej energii, a nie tylko do tej części energii, która wykorzystywana jest w procesach elektrolitycznych. WSA stwierdził również, że inne opłaty i koszty niż koszty nabycia energii nie stanowią składowych kosztu nabycia. Podatnik wniósł skargę kasacyjną do NSA, który postanowił zawiesić postępowanie i skierował do Trybunału Konstytucyjnego Unii Europejskiej dwa pytania prejudycjalne. Dotyczyły one art. 17 ust. 1 lit. a) Dyrektywy Rady 2003/96/WE, a dokładniej:
- Czy do rzeczywistego kosztu nabytej energii elektrycznej zaliczać należy jedynie cenę nabycia samej energii elektrycznej, z wyłączeniem jakichkolwiek dodatkowych opłat, na przykład opłaty dystrybucyjnej, których poniesienie zgodnie z obowiązującymi w państwie członkowskim przepisami jest niezbędne dla możliwości zakupu energii elektrycznej?
- Czy przepis art. 17 ust. 1 lit. a) dyrektywy 2003/96 sprzeciwia się wyłączeniu zwolnienia z akcyzy od nabycia energii elektrycznej dla zakładu energochłonnego [art. 31d ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym], w przypadku gdy zakład ten korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z akcyzy na podstawie przepisów krajowych (art. 30 ust. 7a ustawy o podatku akcyzowym), gdy zakład ten wykaże, że w stosunku do tej samej energii nie korzysta z tych dwóch zwolnień jednocześnie, i przy założeniu, że łączna kwota zwolnień nie przekroczy kwoty zapłaconej akcyzy za ten sam okres.
Tako rzecze TSUE
TSUE zaznaczył, iż w zwolnieniu procesowym chodzi o „rzeczywisty koszt energii nabytej lub wytworzonej w ramach zakładu”, jednak rozpatrywany przepis nie ogranicza zakresu terminu „rzeczywisty koszt” wyłącznie do ceny energii, jaką dany zakład musi zapłacić, aby ją nabyć. TSUE stwierdził, że szeroka wykładnia pojęcia „rzeczywistych kosztów” w rozumieniu tego przepisu, jest zgodna z głównym celem regulacji, której przepis ten stanowi część, a w konsekwencji rzeczywisty koszt nabytej energii powinien obejmować dodatkowe należności, takie jak związane z tą energią obowiązkowe opłaty dystrybucyjne ponoszone zgodnie z uregulowaniem krajowym przy jej nabyciu.
TSUE przypomniał, że państwo członkowskie może, korzystając ze swobody przyznanej mu przez dyrektywę 2003/96, zwolnić z opodatkowania energię elektryczną wykorzystywaną przez zakłady energochłonne, o tyle z żadnego przepisu tej dyrektywy nie wynika, by było ono do tego zobligowane, co więcej z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie wynika, aby kryterium polskiego uregulowania (art. 31d ust. 1) miało charakter dyskryminacyjny, a więc teoretycznie nie narusza zasady równego traktowania. Jednak obowiązek ustalenia czy zasada równego traktowania nie jest naruszona należy do NSA. Na koniec stwierdził, że przepis art. 17 ust. 1 lit. a) nie stoi na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu. W konsekwencji podatnicy nie mają możliwości korzystania z dwóch zwolnień akcyzowych jednocześnie, pod warunkiem, że krajowe przepisy w tym względzie są ukształtowane i stosowane zgodnie z zasadą równego traktowania.
