Liczne nowelizacje ustaw (z uwzględnieniem Polskiego Ładu) i rozporządzeń, „produkcja” nowych objaśnień do różnorodnych zagadnień z obszaru cen transferowych, nie ustępują. Przyjrzymy się obowiązkom wynikającym z przepisu w art. 11o ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawy o CIT).
Regulacje dotyczące „rajów podatkowych” w kontekście cen transferowych nie są żadną nowością, przy czym u większości podmiotów zagadnienie to po prostu nie występowało. Wprowadzenie ustępów 1a i 1b w treści art. 11o ustawy o CIT, spowodowało niemałe zamieszanie. Przepisy te bowiem zostały sformułowane w bardzo kontrowersyjny sposób, obarczający podatnika ciężarem dowodu, że rzeczywisty właściciel (Beneficial Owner, BO) nie jest podmiotem rajowym. Ale zacznijmy od początku i przejdźmy po kolei…
Kiedy powstaje obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej dla transakcji z podmiotami niezależnymi?
Przesłanki kreujące zobowiązanie do sporządzenia dokumentacji cen transferowych:
- dokonywanie transakcji kontrolowanej lub transakcji innej niż transakcja kontrolowana,
- wartość takich transakcji za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, przekracza 500.000 zł,
- rzeczywisty właściciel (kontrahenta / należności) jest podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową
Wątpliwości
Wydawać by się mogło, że powyższe nie budzi większych wątpliwości interpretacyjnych, (nie mylić z kontrowersjami co do zasadności wprowadzenia i podtrzymania omawianej regulacji w aktualnym kształcie). Ważne są detale w zakresie ustalenia obowiązku dokumentacyjnego lub stwierdzenia jego braku, m.in.:
- Ustalenie czy beneficjent rzeczywisty w istocie jest podmiotem rajowym,
- Domniemanie, że Beneficial Owner jest podmiotem rajowym, jeżeli kontrahent dokonał rozliczeń z podmiotem rajowym,
- Przerzucenie ciężaru dowodu na podmiot polski, że beneficjent rzeczywisty nie jest podmiotem rajowym np. poprzez wykazanie, że kontrahent nie dokonywał rozliczeń z podmiotem z kraju stosującego szkodliwą konkurencję podatkową, poprzez rygor należytej staranności,
- Sposób liczenia wartości progowej (500.000 zł) poprzez właściwe segregowanie transakcji z danym kontrahentem.
Zróbmy krok wstecz…
W marcu 2021 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło projekt objaśnień podatkowych art. 11o ustawy o CIT, potwierdzających kontrowersje wokół przerzucenia na podmioty polskie ciężaru dowodu w zakresie obalenia domniemania o beneficjencie rzeczywistym z „raju podatkowego”, w przypadku jeżeli kontrahent dokonał rozliczeń z podmiotem rajowym oraz dochowania należytej staranności w zakresie weryfikacji czy Beneficial Owner jest podmiotem rajowym.
Interpretacja dokonywania rozliczeń (z podmiotem rajowym przez kontrahenta) doprowadziła do absurdalnych (lecz zgodnych z treścią ustawy) wniosków, że wystarczy iż nasz kontrahent dokonał jakiegokolwiek rozliczenia niezależnie od wartości (słynny przykład z kawą na lotnisku w raju podatkowym) z podmiotem rajowym, aby uznać, że posiada on (nasz kontrahent) beneficjenta rzeczywistego w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.
Objaśnienia
21 grudnia 2021 r. pojawiły się objaśnienia podatkowe w zakresie cen transferowych (nr 5) nt. sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych dla tzw. pośrednich transakcji rajowych, o których mowa w art. 11o ust. 1a i 1b ustawy o CIT.
Treść objaśnień w większości wyjaśnia wcześniej wymienione wątpliwości a także precyzuje niektóre zagadnienia. I tak:
- Obowiązek dokumentacyjny dla transakcji z podmiotami niezależnymi… nadal istnieje.
- Progiem transakcji podatnika z niezależnym kontrahentem po przekroczeniu którego powinniśmy zainteresować się tematem wynosi (bez zmian) 500.000 zł.
- Całkowitą nowością jest jednak doprecyzowanie kierunku transakcji, którą ewentualnie zainteresują się organy -„Weryfikacji pod kątem powstania obowiązku z art. 11o ust. 1a ustawy o CIT podlegają transakcje związane z uregulowaniem należności drugiej strony transakcji (zwane dalej: „transakcjami zakupowymi”). Dotyczy to transakcji zakupowych z perspektywy podatnika, czyli takich, w których nabywa on towary lub usługi jako związane z transferem należności do drugiej strony transakcji.”
- Nadal musimy obalić domniemanie o beneficjencie z raju podatkowego, przy czym „rozliczenia z podmiotem rajowym” powinny wynosić co najmniej 500.000 zł, co jest nowością.
Wymogi dokumentacyjne (elementy dokumentacji)
Zdecydowanie na plus należy ocenić zmianę (w stosunku do oryginalnego brzmienia), dzięki której pojawił się przepis zwalniający z uwzględniania w lokalnej dokumentacji cen transferowych analizy porównawczej lub analizy zgodności (art. 11q ust. 3 ustawy o CIT), a zatem dokumentacja podatkowa w związku z art. 11o nie musi posiadać analizy porównawczej.
Jednocześnie jednak ustawodawca narzuca przygotowanie w ramach lokalnej dokumentacji cen transferowych (zgodnie z art. 11o ust. 1 i 1a ustawy o CIT) nowego jej elementu – uzasadnienia gospodarczego takich transakcji, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym także podatkowych”. O ile opis oczekiwanych korzyści stanowi pewnego rodzaju powrót do przeszłości (tego typu element był przed ‘rewolucją z 2017 r.’ wymagany dla transakcji usługowych i niematerialnych), to wskazanie korzyści podatkowych jest całkowitą nowością.
Projekt objaśnień podatkowych w zakresie cen transferowych z 2 marca 2021r. [link]
Objaśnienia podatkowe w zakresie cen transferowych z 21 grudnia 2021r. [link]
***
Jak sobie z tym wszystkim poradzić?
Jako SOLVEO opracujemy procedurę wewnętrzną w celu zarządzenia ryzykiem w opisanym zakresie. Procedura taka, krok po kroku będzie wskazywała, kto, kiedy i w jakim zakresie powinien podjąć działania zabezpieczające nas przed powstaniem obowiązku dokumentacyjnego tam, gdzie to realne. Ponadto procedura pozwoli na sprecyzowanie transakcji, z tymi z naszych kontrahentów które wymagać będą dalszego działania (wypełnienia obowiązków).
Biorąc pod uwagę skomplikowane i nieustannie zmieniające się prawo podatkowe, zachęcamy do kontaktu.
