Oprócz ciągłych zmian materialnego prawa podatkowego, które ustawodawca systematycznie serwuje przedsiębiorcom, podatników o ból głowy może przyprawiać nieustannie poszerzający się katalog dodatkowych obowiązków natury formalno-sprawozdawczej typu „compliance”. Raportowanie, dokumentowanie, sporządzanie odpowiednich procedur i zgłaszanie stosownym organom określonych informacji stało się przykrą codziennością przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce, w szczególności tych dużych. To właśnie oni stali się obiektem zainteresowania Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), które dyrektywą z dnia 24 listopada 2021 r. (2021/2101) nałożyły na określone podmioty obowiązek ujawniania m.in. informacji o zapłaconym podatku dochodowym z podziałem na kraje, w których obciążenia publicznoprawne są ponoszone.
Z uwagi na konieczność wdrażania dyrektyw przez państwa członkowskie, polski ustawodawca rozpoczął procedowanie projektu nowelizacji ustawy o rachunkowości oraz ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, która ma za zadanie uczynić zadość wspomnianej wyżej dyrektywie.
Adresatami nowego obowiązku będą przedsiębiorstwa wielonarodowe mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Polski, przedsiębiorstwa wielonarodowe położone poza UE, prowadzące działalność gospodarczą na terytorium RP za pośrednictwem oddziału lub jednostki zależnej, a także jednostki samodzielne jeżeli tylko spełniają warunki określone w projekcie. Jedną z przesłanek ustawowych zobowiązującą wspomniane jednostki do sporządzania sprawozdania jest przekroczenie w dwóch kolejnych latach obrotowych progu przychodowego, określonego na poziomie 750 mln EUR przychodów, a w przypadku gdy podmiotem składającym informacje ma być jednostka dominująca najwyższego szczebla grupy kapitałowej – 750 mln EUR przychodów skonsolidowanych.
Kwota progowa na poziomie 750 mln EUR nie jest przypadkowa. Wynika ona z ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami, którą ustawodawca nałożył na międzynarodowe grupy kapitałowe obowiązek udostępnienia danych dotyczących m.in. rodzaju prowadzonej działalności, osiągniętych przychodów czy też zrealizowanych zysków (tzw. Country-by-Country Reporting). W stosunku do aktualnie wprowadzanego raportowania różnice polegają przede wszystkim na zakresie, formie oraz jawności przekazywanych informacji.
Co ciekawe, obowiązki podobne do wdrażanych funkcjonują już w polskim porządku prawnym od kilku lat. Dlaczego zatem ustawodawca powiela istniejące już rozwiązania?
- Po pierwsze, dotychczasowa powinność informowania o zapłaconym podatku dochodowym dotyczyła jedynie przedsiębiorstw z branży wydobywczej oraz podmiotów prowadzących wyręb lasów pierwotnych. Tym razem, tak jak zostało to wspominane wyżej, obowiązki obejmą znacznie szerszy zakres podmiotów.
- Po drugie, takie sprawozdanie składane było jedynie organom podatkowym, nie zaś podawane do informacji publicznej. Zgodnie z omawianym projektem ustawy, sprawozdanie będzie publikowane w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz zamieszczane na stronie internetowej określonej jednostki, gdzie będzie musiało pozostawać dostępne przez okres co najmniej 5 lat. Termin na opublikowanie sprawozdania o podatku dochodowym będzie wynosił 12 miesięcy od dnia bilansowego, za który je sporządzono.
Jaki cel ma publiczne ogłaszanie sprawozdania? Ministerstwo Finansów przekonuje w uzasadnieniu do projektu ustawy, że raportowanie takie „może wzmocnić zaufanie publiczne i zwiększyć społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw przez przyczynianie się – poprzez płacenie podatków – do dobrobytu w kraju, w którym prowadzona jest działalność”. Po raz pierwszy, jednostki będą miały obowiązek sporządzić sprawozdanie o podatku dochodowym za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 21 czerwca 2024 r.
