Wielu podatników należy do różnego rodzaju stowarzyszeń, organizacji branżowych, w tym międzynarodowych. Często wiąże się to z obowiązkiem uiszczania składki członkowskiej i równie często, organizacje dokumentują ten obowiązek fakturą. Rodzi to pytania odnośnie rozliczeń podatkowych. Zadajmy więc te pytania sobie i my.
Czy składka do organizacji branżowej jest kosztem uzyskania przychodu?
Co do zasady – NIE.
Płatność składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa nie jest kosztem uzyskania przychodu. Ustawa o CIT w art. 16 ust. 1 pkt. 37c przewiduje wyjątek, zgodnie z którym koszt uzyskania przychodów mogą stanowić dobrowolne składki na rzecz organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców, działających na podstawie odrębnych ustaw. Niestety, sprawa komplikuje się w przypadku organizacji zagranicznych. Dyrektor KIS w Interpretacji indywidualnej z dnia 28 sierpnia 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.374.2023.1.PC podkreślił, że w powyższym przepisie mowa jest o organizacjach działających na podstawie przepisów polskich ustaw. Oznacza to, że uiszczenie składki na organizację zarejestrowaną na podstawie zagranicznego aktu prawnego nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.
Co więcej, w interpretacji indywidualnej z 9 marca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.26.2022.1.BD organ podatkowy stwierdził, że w poruszonym przepisie jest mowa o organizacjach, które działają na podstawie odrębnej dla określonej kategorii podmiotów ustawy, a nie ogólnych regulacjach – takich jak Kodeks spółek handlowych czy Prawo o stowarzyszeniach.
Czy zatem trzeba zapłacić podatek u źródła ?
Też NIE.
Składki członkowskie nie są wymienione w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, więc brak jest podstaw do zapłaty podatku u źródła z tego tytułu. Tak też wypowiedział się Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej o numerze: 0111-KDIB1-3.4010.428.2017.2.APO. Podkreślił przy tym również, że tego rodzaju wpłat nie można zaliczyć do “świadczeń o podobnym charakterze”, wymienionych we wspomnianym powyżej przepisie, ponieważ składki członkowskie wypełniają zupełnie inne cele, w stosunku do usług figurujących w katalogu tego przepisu.
To może chociaż należy rozpoznać import usług VAT?
To zależy. Ale często – również NIE.
Często płatność dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji i nie sposób powiązać jej z konkretnym świadczeniem wzajemnym. Ot, organizacja np. organizuje w zamian webinaria, prezentuje treści w mediach społecznościowych czy przygotowuje raporty dostępne dla wszystkich członków. To jednak nie usługa – bo nie ma skonkretyzowanego odbiorcy. Wprost potwierdził to Dyrektor KIS w interpretacji z 28 listopada 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.527.2023.2.WH. Powołał się też na stanowisko TSUE zaprezentowane w sprawie 102/86 Apple and Pear Development, zgodnie z którym korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, zaś w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje (np. związek ma wyłącznie charakter pośredni, bo usługobiorcą jest cała branża a nie konkretny plantator), nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT.
Składka członkowska dokonywana w związku z przynależnością do organizacji, szczególnie gdy organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, a jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie – nie będzie opodatkowana VAT. Nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, kiedy brak jest bezpośredniego związku pomiędzy płatnością, a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie.
Podobnie też wypowiedział się Dyrektor KIS w interpretacji z 10 listopada 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.411.2021.1.JK, tłumacząc, że jeśli z działań realizowanych przez organizację korzystają wszyscy członkowie, a składka nie jest ekwiwalentem konkretnych świadczeń, i w ramach płaconej składki członkowskiej nie istnieje wyodrębniony katalog świadczeń, realizowanych przez organizację na rzecz konkretnego uczestnika, to składki te stanowią zdarzenie neutralne dla opodatkowania VAT.
