Warunkiem odliczenia podatku naliczonego jest m.in. otrzymanie faktury. Nie do końca wiadomo, co to oznacza. Przykładowo, czy można uznać za otrzymaną fakturę odebraną przez pracownika działu zakupów, ale nieprzekazaną do działu księgowości? Albo, czy otrzymanie faktury jest równoznaczne z jej zaksięgowaniem?
Czasem taka prozaiczna kwestia ma znaczenie.
Podatnik świadczy usługi budowlane i korzysta w tym zakresie ze wsparcia podwykonawcy. Postanowił jednak odstąpić od zawartej umowy. Podwykonawca wystawił fakturę dokumentującą usługi (jego zdaniem) wykonane do momentu odstąpienia od umowy prace. A miało to miejsce (co ważne dla historii) w listopadzie 2016 r.
Podatnik faktury nie przyjął. Mówiąc dosadniej – odesłał ją podwykonawcy bez zaksięgowania. Powód to (zdaniem podatnika) przedwczesne wystawienie faktury (przed zakończeniem inwentaryzacji niezbędnej do określenia zakresu wykonanych prac). Podwykonawca nie przyjął z kolei argumentacji podatnika, wysłał więc fakturę ponownie. Podatnik ponownie ją odrzucił. Ping-pong mógłby trwać dalej, podwykonawca ukrócił go składając powództwo do sądu. W lipcu 2022 r. strony zawarły przed sądem ugodę, której treścią jest finalna akceptacja przez podatnika kwestionowanej faktury. Strony przyjęły, że usługa została jednak wykonana a faktura ją odzwierciedla. Trzeba więc zapłacić.
Czy podatnik może odliczyć z tej faktury VAT?
Otóż, nie. Zdaniem fiskusa, prawo do odliczenia uległo bowiem przedawnieniu. Jakkolwiek by tego przedawnienia nie liczyć (klasycznie – od końca roku, w którym mija termin płatności podatku, czy w sposób wynikający z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT). Instytucja przedawnienia ma to do siebie, że w odniesieniu do okresu, który uległ przedawnieniu, nie mogą być dokonywane żadne czynności, ani zwiększające zobowiązanie podatkowe, ani zmniejszające zobowiązanie podatkowe.
Podatnik zdawał się argumentować, że prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje nie wcześniej niż w okresie otrzymania faktury (art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT). A on w swoim mniemaniu faktury nie otrzymał w AD 2016 (skoro jej nie akceptował). Fiskus miał inne zdanie. Zauważył, że zdaniem podatnika faktura została wystawiona przedwcześnie. Fakt, że podatnik dwukrotnie odesłał fakturę bez jej księgowania, nie daje podstaw do uznania, że nie mógł skorzystać z możliwości odliczenia podatku naliczonego. Nie sposób więc uznać, że faktura została „otrzymana” dopiero w momencie zawarcia ugody.
Szerzej: 0114-KDIP1-1.4012.499.2022.1.MŻ
