Nabywca powinien decydować o tym, czy kupuje towar „jako podatnik” czy „jako konsument”. Powinien być także jednak w swoim podejściu konsekwentny. Często tak się jednak nie dzieje. Problem znany jest podatnikom-sprzedawcom zwłaszcza w transakcjach krajowych. A stymulują go przepisy o sankcjach za wystawienie faktury z VAT do paragonu bez NIP nabywcy. O ile w przypadku transakcji krajowych, opisywany dylemat sprowadza się w zasadzie jedynie do właściwego dokumentowania transakcji (paragonem z NIP/bez NIP, fakturą), w przypadku transakcji zagranicznych, problem jest poważniejszy. Przekonał się o tym pewien podatnik. Którego sprawę rozstrzygnął Dyrektor KIS w interpretacji z 13 kwietnia 2023 r., 0111-KDIB3-3.4012.51.2023.2.MW.
Czego dotyczyła sprawa? Podatnik sprzedawał towar do Niemiec do tamtejszego podatnika (osoby fizycznej prowadzącej działalność), standardowo w ramach WDT i stosował 0% stawkę VAT. Pewnego dnia, odbiorca złożył dwa zamówienia jako konsument, zaznaczając to jednoznacznie. Podatnik zafakturował więc trasnsakcję z 23% VAT (jako WSTO poniżej progu 10.000 EUR) i zaewidencjonował na kasie rejestrującej. Po upływie kilku miesięcy klient wyraził życzenie zmiany faktur na WDT i zażądał zwrotu zapłaconego przezeń podatku VAT.
Podatnik odmówił. Klient się zezłościł i przysłał podatnikowi wezwanie przedsądowe o zwrot 23% ceny.
Podatnik postanowił szukać wsparcia u Dyrektora KIS. Ten uznał, że aby podatnik mógł skorygować wystawioną fakturę (zmiana stawki podatku VAT z 23% na 0%), w pierwszej kolejności musiałby na start rozpoznać sprzedaż jako WDT, która przy spełnieniu warunków określonych w art. 42 jest opodatkowana stawką VAT w wysokości 0%. W momencie dostawy nabywca nie występował jako podmiot wymieniony w art. 13 ust. 2 ustawy o VAT (a więc jako konsument). Tym samym transakcja ta nie może być „następczo” uznana za WDT. W konsekwencji nie może być ona opodatkowana stawką VAT 0%. Brak jest podstaw do korekty wystawionej faktury.
Morał z tej historii jest taki, że trzeba wiedzieć czego się chce. Niemiecki nabywca nie przewidział, że jako konsument będzie musiał zapłacić polski VAT. Gdyby nabył towar jako podatnik, być może faktycznie nie miałby prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanego WNT. Ale VAT niemiecki jest niższy niż nasz polski (historyczna obniżka podatków???), więc może bardziej by mu się to „opłacało”. A może liczył na WSTO…
Tak czy inaczej, wyszło „na nasze”.
