Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o VAT, gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie. To meta-zasada dotycząca transakcji łańcuchowych. Czy wszystkich? Tu trzeba zerknąć do kolejnych ustępów. Art. 22 ust. 2a ustawy o VAT dotyczy towarów, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego. Kolejne zaś ustępy dotyczą towarów wysyłanych z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego. Bystre oko czytelnika z pewnością zauważy, że ww. instrumentarium nie pokrywa wszystkich możliwych transakcji. Brakuje tu przywozu spoza UE na terytorium kraju (innego kraju UE) – a więc transakcji znanych jako import towarów.
Jak więc rozliczać VAT w łańcuchu obejmującym przywóz towarów spoza UE?
Ważną rolę odgrywa art. 22 ust. 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym dostawę towarów wysyłanych z państwa trzeciego uważa się za dokonaną na terytorium państwa członkowskiego importu albo zaimportowania tych towarów (np. Polski), gdy dostawa ta jest dokonywana przez podatnika, który jest również podatnikiem z tytułu importu albo zaimportowania tych towarów. Wyłącznie dostawy dokonane przez importera na terytorium państwa członkowskiego importu podlegają opodatkowaniu. Nie powinny zaś podlegać opodatkowaniu te dostawy, które są dokonywane przed importem.
W przypadku importowych transakcji łańcuchowych ważne jest kto dokonuje przywozu towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. Czyli na kim ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone. Musimy jednak pamiętać o kilku specjalnych procedurach celnych, które mogą ów obraz nieco zaburzyć (np. procedura uszlachetniania czynnego, składowania czy tranzytu).
Wniosek: import towarów bardzo często realizowny jest w ramach transakcji łańcuchowych. Sposób rozliczenia VAT w takim przypadku jest jednak inny niż wynika to ze „standardowych” zasad rządzących transakcjami łańcuchowymi.
***
Praca nad książką VAT w transakcjach łańcuchowych pozwoliła mi odświeżyć spojrzenie na znany od wielu lat temat transakcji łańcuchowych. Z uwzględnieniem najnowszej praktyki podatkowej oraz mając w pamięci szereg problemów praktycznych moich Klientów. Wokół transakcji łańcuchowych narosło wiele mitów. Seria wpisów na blogu SOLVEO to próba zmierzenia się z tymi mitami, w skondensowanej formie. Jeśli interesuje Państwa szersze spojrzenie na VAT w transakcjach łańcuchowych, odsyłam do książki albo zapraszam bezpośrednio do kontaktu.
