Krajowa Informacja Skarbowa zasypywana jest wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnych dotyczących możliwości odliczania oraz naliczania VAT od najróżniejszych świadczeń, prezentów oraz darowizn na rzecz pracowników i kontrahentów. Upominki, którymi podatnicy obdarowują swoich podwładnych to w kontekście VAT temat, który w okresie okołoświątecznym przyprawia o zawrót głowy. Rozwikłanie odwiecznego problemu „odliczać czy nie odliczać” zależy od kilku kwestii.
Zasada ogólna
Główna wątpliwość w tym temacie rozbija się o art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z jego brzmieniem podatnikowi, co do zasady, przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Ma to o tyle istotne znaczenie, że w sytuacji np. nieodpłatnego przekazania prezentu, podatnik jest zobowiązany opodatkować taki podarek jedynie wtedy, gdy przysługuje mu prawo do odliczenia VAT przy jego nabyciu. Ostatecznie zatem to związek z wykonywanymi czynności opodatkowanymi będzie decydował o odliczeniu VAT od takich prezentów.
Cele osobiste pracownika
W świetle aktualnego stanowiska organów, związek z czynnościami opodatkowanymi nie wystąpi, gdy prezent będzie służył zaspokojeniu potrzeb osobistych pracownika. Tak jest z kolei wtedy, gdy przekazanie podarku wynika z dobrej woli pracodawcy, nie mając przy tym związku ze stosunkiem pracy. W efekcie, dopóki pracodawca nie jest zobowiązany do przekazania prezentu pracownikowi to niezależnie od jego rodzaju, wartości czy też okazji, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT (a zatem i obowiązek naliczenia podatku).
Inaczej dla kontrahenta
Inaczej, gdy obdarowanym jest partner biznesowy podatnika. Organy podchodzą tutaj zdecydowanie bardziej liberalnie, zezwalając na odliczenie VAT jeżeli podarunek służy utrzymaniu i wzmocnieniu relacji z kontrahentem, spełnia cele marketingowe przyczyniając się do zwiększenia rozpoznawalności marki. Takie stanowisko Dyrektor KIS uzasadnia możliwością wpływu na wzrost przychodów podatnika. VAT z faktury dokumentującej zakup prezentu jest zatem odliczany, ale i naliczany przy przekazaniu.
Impreza integracyjna
Sytuacja nie jest jednoznaczna w przypadku organizacji przez pracodawcę imprez integracyjnych, spotkań wigilijnych, pikników lub innych eventów. Gdy w imprezie integracyjnej udział biorą jedynie pracownicy nie ma wątpliwości – związek z czynnościami opodatkowanymi przejawia się w budowie więzi między pracownikami oraz poprawie atmosfery pracy. VAT jest odliczany. Korzyść pracownika ma w takim przypadku charakter drugorzędny. Konsternację może budzić jednak sytuacja, w której impreza integracyjna nie dotyczy tylko pracowników, ale także zleceniobiorców, współpracowników (B2B) czy członków rodziny pracownika. Zdarza się, że organy kwestionują możliwość odliczenia VAT w takich przypadkach.
Alkohol
Jeszcze większe obawy może mieć podatnik, w sytuacji w której na imprezie serwowany był alkohol. Jeszcze kilka lat temu, organy nie widziały problemu w sytuacji gdy jednym z elementów eventu były napoje wysokoprocentowe. Dyrektor KIS rozróżniał przypadek przekazania samego alkoholu (np. jako prezent) od okoliczności podawania go na imprezie pracowniczej. W ostatnim czasie, podejście organów uległo jednak zmianie – w tej chwili nawet gdy alkohol jest elementem kompleksowej usługi organizacji firmowego eventu niewyszczególnionym na fakturze, podatnik nie może odliczyć VAT w części przypadającej na alkohol.
Optymistyczne jest jednak to, że w szarym tunelu fiskalnych restrykcji pojawia się światło. WSA w Łodzi, w swoim wyroku z dnia 5 października 2023 r. (sygn. SA/Łd 587/23) zdaje się nie podzielać wizji organów. Zdaniem sądu, wydzielanie kosztów alkoholu z kompleksowej usługi organizacji imprezy jest sztuczne i odstaje od warunków rynkowych prowadzonej działalności. Ostateczne rozstrzygnięcie tej kwestii należeć będzie zapewne od stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego.
