Rozpoznając obowiązek podatkowy od otrzymanego spadku na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn, istotna jest data jego nabycia. Czyli śmierć spadkodawcy. Ustawodawca przewidział całkowite zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od spadku, wprowadzając art. 4a ustawy. Zwolnienie to obejmuje spadki i darowizny dla podatników z tzw. I grupy podatkowej, czyli małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierbów, rodzeństwa, ojczymów i macoch. Warunkiem skorzystania ze zwolnienia, jest złożenie do urzędu skarbowego formularza SD-Z2, w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Nie wszystko jest jednak proste i oczywiste. Przepis został wprowadzony nowelizacją ustawy o podatku do spadków i darowizn z 16 maja 2006 r. (Dz.U. z 2006 r. nr 222, poz. 1629) i obowiązuje od 1 stycznia 2007 r. Zwolnienie dla najbliższej rodziny nie zawsze ma zastosowanie. Otrzymując spadek w 2006 r., podatnika obowiązują przepisy sprzed zwolnienia. Ze zwolnienia podatkowego nie skorzystają najbliższe, ustawowo wskazane osoby, które zostały spadkobiercami przed 1 stycznia 2007 r.
Może się wydawać, że ww. zasada nie ma już dziś wielkiego znaczenia. Dawne dzieje. Nic bardziej mylnego, spójrzmy na sytuację opisaną w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 22 czerwca 2020 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4015.34.2020.2.HS.
Wnioskodawca stracił oboje rodziców, ojca w maju 2004 roku, z kolei matka Wnioskodawcy odeszła w marcu 2007 r. Żadne ze zmarłych nie zostawiło testamentu, w wyniku czego przed Sądem Rejonowym toczyło się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych, podział majątku wspólnego i podział spadku między Wnioskodawcę i jego dwóch braci. Sprawa została rozstrzygnięta w 2020 roku, czyli stosunkowo niedawno.
Sięgając do przepisów:
- zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego: Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
- Z kolei w myśl art. 924 Kodeksu cywilnego: Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Opisane we wniosku nabycie spadku po ojcu nastąpiło przed 1 stycznia 2007 roku, a dokładnie w 2004 roku, czyli z dniem śmierci. Wobec czego w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 222, poz. 1629, ze zm.): Do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.”
Przepisy ustawy w ww. brzmieniu nie przewidywały zwolnienia z opodatkowania na podstawie wspomnianego wcześniej art. 4a ustawy, wobec czego spadek otrzymany po zmarłym ojcu nie będzie objęty zwolnieniem podmiotowym.
